Hızır: Darda kalanın can yoldaşı, hakikatin ışığı

İsmail Pehlivan

Kadim Anadolu Alevi inancında Hızır kutsal bir varlıktır, umuttur. Hızır dirençtir. Alevilerin Hızır’a olan muhabbetleri onlara insan olmaktan başka bir mertebe bahşetmemiştir. Makbul insan olmak, insan kalmak için gönlünü Hızır’a yurt yapmıştır. Her daim aşkla Hızır ile demdedir.

Anadolu Alevileri Şubat ayının ikinci haftasında üç günlük orucun son günü Perşembe’ye denk gelmesi için Salı günü Hızır Orucu’na başlarlar. Son gün oruçlar açıldıktan sonra Hızır Cemi yapılır. Hızır Orucu bu yıl Şubat’ın 11’inde başlar 14’ünde sona erer. Üç gün boyunca akşamları Cem olunur. Cem ibadetinde sazlar çalınır, deyişler söylenir, mersiyeler, tevhitler okunur, methiyeler düzülür ve Hakk lokmaları paylaşılır.

Şubat ayı, Hızır ayıdır. Aleviler Hakk Muhammed Ali Yolu’nun demirden leblebi, ateşten gömlek olduğunun bilinciyle muhabbettedir, cemdedirler. Cem ibadetinde gönüllerini birlerler. Ölmeden önce ölümü tadarlar.

Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri tutulan (Bazı yörelerde beş gün ile yedi gün Hızır Orucu tutulur) Hızır Orucu’nun ardından Cuma günü kurbanlar tığlanır, Hızır lokmaları dağıtılır, kutlamalar yapılır, bayram olur.

Aleviler için Hızır kutsaldır. Önemi ve anlamı derindir. Onun adının anılmadığı gün yoktur. Darda olan, zora düşen, zulüm gören canlar Hızır’a yakarırlar.

Anadolu insanı Hızır ayında farklı farklı ritüeller geliştirmişlerdir. Bunlardan ikisini sizlerle paylaşmak istedim. Bu ritüeller toplumsal dayanışmayı güveni ve bireysel huzur sağlar.

Bazı yörelerde genç kızlar üç gün boyunca tuttukları oruçta su içmezler. Son gün yine su içmeden uyurlar. Uyumadan önce dilek dileyerek, tatlı bir yiyecek yerler. O gece Hızır genç kızın rüyasına gelir; genç kızın dilde dileklerini, gönülde muradını verdiğine inanılır.

Bazı yörelerde ise orucun son gününün akşamı un elenir, sabah Hızır lokması yapmak için hazırlanır. İnanca göre sabah uyandıklarında tepsideki unun üzerinde bir el izi var ise Hızır’ın o eve uğradığına inanılır. Hızır lokması hazırlanırken de hamurun içine sembolik bir para konur. Hızır lokması piştikten sonra da ev halkına ve gelen misafirlere ikram edilir. Para kimin lokmasından çıkarsa o yıl o kişi için bolluk ve bereketli bir yıl olacağına söylenir.

Ne de güzel gönüllüdür Anadolu’nun güzel insanları… Var olasınız!
Anadolu insanı için Hızır neden bu denli bir öneme sahiptir?
Çünkü Hızır Hakk’tır; Hakikat’tir.

Bozatlı Hızır yar ve yardımcımızdır.
Hızır kuru ile yaşı birlikte yakmayandır.
Hızır darda, zorda koymayandır.
Hızır kimsesizlerin kimsesidir.
Hızır anıldığı yerde her an hazır ve nazır olandır!
Hızır, gözleyen, koruyup kollayan, saklayan, bekleyendir.
Hızır darda kalanın carına yetişendir.
Hızır “Aman” diyenin imdadına koşandır.
Hızır dilde dilekleri, gönülde muradları hasıl edendir.
Hızır insanlığın sığındığı en büyük limandır.
Hızır zoru, engelleri yıktırıp, aştırandır.
Hızır evveldir, ahirdir ve daimdir.
Hızır hayali değil gerçektir.
Hızır Şahı Merdan Ali’dir; Ali Hakk’tır.
Hızır Hünkar Bektaş Veli’dir.
Hızır’ın her dilden, her dinden, her renkten 72 milletin avazıdır.
Hızır garip-gurabanın dostudur; enbiyaların, evliyaların, divanelerin yoldaşıdır.
Hızır yolumuzu yolsuza, hırsıza, arsıza düşürmeyendir.
Hızır sendedir. Sen Hızır’da.
Hızır insandadır. İnsan Hızır’da!
Hızır’ın evi gönüldür.
Hızır her dem gönüllerimizin mihmanıdır.
Hızır içimizdeki iyiliği besleyendir, uyandırandır.
Hızır karanlığı aydınlatan delildir.
Bozatlı Hızır her dem aklınızda, gönlünüzde, ruhunuzda var olsun.
Unutma kendini bilirsen Hızır sensin. Darda olana, zorda kalana Hızır olabilirsin.
Hızır hayırlar fetheden, şerleri defedendir.

Bugün Hızır Bayramı; bayramımız şen ola.
Bozatlı Hızır ezilen halkların, emekçilerin, zincirinden başka kaybedecek hiçbir şeyi olmayan işçi sınıfının, yoksulların, açlıkla sınanan canların, mazlumların, insanlığın yar ve yardımcısı olsun.

HIZIR ORUCU GÜLBANKI NASIL OKUNUR?

“Ya Hakk!
Gerçek erenler demine Hû! Hakk eyvallah!
Yetiş ya Hızır darda olanlarımıza elini uzat. Girdiğin evlere dert girmesin; bastığın yerlerde güller açsın, ekinler yeşersin, bülbüller ötsün. Dokunduğun canlar dertlerinden, uğursuzluklardan ve hastalıklardan arınsın.
Yatakta yatan hastalara şifa ol, yolda yolakta, karda tipide, darda olanların carına yetiş.
Yetiş ya Hızır özlem denen atımıza bindirelim seni, düşlerimizde gezdirelim. Şahı Merdan Ali ol, Hünkar Bektaş Veli ol; Bin bir donda baş göster, bize kılavuz ol.
Yetiş ya Hızır senin için oruç tutuyoruz; oruçlarımızı kabul eyle; Senin için ibadet ediyoruz; ibadetlerimizi daim eyle.
Niyazınız nur ola Şah zuhur ede; Hızır lokmasına dahil ola. Yiyene helal, yedirene delil ola. Bir lokmanız bin belanıza karşı gele.
Cenabı Hakk tutmuş olduğunuz oruçları, pişirip dağıttığınız lokmaları dergahı izzetinde kabul ve makbul eyleye.
Dil bizden, nefes Bozatlı Hızır’dan ola.”